Sint Maarten is een feest dat vooral in het noorden van Nederland wordt gevierd, maar zijn wortels gaan veel verder terug dan de vrolijke lampionoptochten die we vandaag de dag kennen. Waar komt dit feest eigenlijk vandaan, en waarom zingen kinderen uitbundige liedjes terwijl ze langs de deuren gaan?
Het verhaal van Sint Maarten
Sint Maarten, ook wel bekend als Sint Martinus, leefde in de vierde eeuw en was een Romeinse soldaat. Volgens de legende kwam hij op een koude winterdag een bedelaar tegen die nauwelijks iets had om zich warm te houden. Sint Maarten sneed zonder aarzelen zijn soldatenmantel doormidden en gaf de helft aan de bedelaar. Diezelfde nacht verscheen Jezus aan hem in een droom, gekleed in de helft van de mantel die Maarten had weggegeven. Deze daad van naastenliefde staat centraal in het verhaal van Sint Maarten.
Martinus stond bekend om zijn barmhartigheid en werd later bisschop van Tours. Na zijn dood, op 11 november, werd hij heilig verklaard. Sindsdien vieren we op deze dag het feest ter ere van zijn goede daden en vrijgevigheid.
Tradities van toen en nu
Hoewel Sint Maarten in veel landen wordt herdacht, is het feest in Nederland vooral populair in provincies als Noord-Holland, Friesland en Groningen. Kinderen gaan op 11 november met zelfgemaakte lampionnen langs de deuren om liedjes te zingen en snoep te verzamelen. De lampionnen symboliseren het licht dat Sint Maarten in de wereld bracht met zijn goede daden.
De liedjes die de kinderen zingen, zijn vaak vrolijk en traditioneel. Bekende liedjes zoals “11 november is de dag, dat mijn lichtje branden mag” en “Sint Maarten, Sint Maarten, de koeien hebben staarten” zijn voor velen een nostalgische herinnering aan hun eigen jeugd.d
Sint Maarten en duurzaamheid
In een tijd waarin duurzaamheid steeds belangrijker wordt, zien we dat ook het Sint Maarten-feest wat duurzamer wordt. Waar vroeger lampionnen gemaakt werden van uitgeholde suikerbieten, worden tegenwoordig vaker herbruikbare materialen gebruikt zoals papier-maché of plastic, ook al valt er heel wat aan te merken op de hoeveelheid plastic die we gebruiken. Ook zie je dat sommige gezinnen ervoor kiezen om minder snoep uit te delen, en in plaats daarvan bijvoorbeeld fruit of kleine cadeautjes aan de kinderen geven.
Sint Maarten buiten Nederland
Hoewel Sint Maarten in Nederland voornamelijk met snoep en lampionnen wordt gevierd, zijn er wereldwijd verschillende variaties van dit feest. In Duitsland staat het feest bekend als Sankt Martin, en daar is het traditie om een speciale optocht te houden met een grote Sint Maarten te paard, die wordt gevolgd door een stoet van kinderen met lampionnen. In sommige regio’s bakken families speciale Sint Maarten-koekjes of -broodjes, zoals de ‘Weckmann’, een zoet broodje in de vorm van een mannetje.
Een feest van naastenliefde
Wat het feest van Sint Maarten vooral bijzonder maakt, is de boodschap van vrijgevigheid en delen. In een wereld waarin we vaak bezig zijn met ons eigen leven en onze eigen zorgen, herinnert dit feest ons eraan om ook aan anderen te denken. Of het nu gaat om het delen van snoep, een vriendelijke glimlach of een helpende hand, Sint Maarten is een viering van gemeenschap en naastenliefde.
Afbeelding van Hanna Barten via Pixabay